Europese dossiers – stand van zaken van de uitgebreide regelgeving
Een akkoord over wijzigingen aan Solvency II en de invoering van herstel- en resolutiemaatregelen
Waarover gaan de wijzigingen aan Solvency II precies? Een belangrijk aantal wijzigingen hebben betrekking op zogenaamde kwantitatieve vereisten. Het betreft wijzigingen aan de berekening van de kapitaalsvereisten (bv. voor het renterisico en het aandelenrisico) en de technische voorzieningen (bv. de hoogte van de aan te leggen risicomarge). De methodologie voor de berekening van de risicovrije rentecurve en de volatility adjustment zal worden aangepast, zodat deze beter aansluit bij de realiteit van de financiële markten. Er worden ook wijzigingen ingevoerd op het vlak van het groepstoezicht en het toezicht op grensoverschrijdende activiteiten. Verder zijn er wijzigingen om meer proportionaliteit in de regels te brengen en nieuwe vereisten, op het vlak van duurzaamheid.
Samengevat is het resultaat van de review positief voor de verzekeringsondernemingen met belangrijke verbeteringen op het vlak van kapitaal en volatiliteit, en meer ruimte om de duurzame transitie te financieren.
Naast verbeteringen komen er ook nieuwe vereisten, met name op het vlak van herstel-en resolutiemaatregelen om exceptionele gebeurtenissen beter op te vangen. Tijdens de komende maanden zal gedetailleerde regelgeving worden uitgewerkt in gedelegeerde verordeningen en technische standaarden. De Europese richtlijnen dienen tegelijkertijd in nationale wetgeving te worden omgezet. De nieuwe regels worden van kracht vanaf januari 2026.
Veerkracht en duurzaamheid, de vele uitdagingen voor de vergroening van de Europese economie
Het afgelopen jaar zijn de technische reguleringsnormen (RTS) inzake de SFDR voor de hele sector in werking getreden. Deze regelgeving, die zowel op productniveau als op entiteitniveau maatregelen oplegt op het vlak van transparantie en rapportering, is nu dus volledig ingevoerd. Volledig, zei u? Niets is minder zeker. In 2023 werd namelijk niet alleen een reeks amendementen gepubliceerd met als doel de nog maar net in werking getreden reguleringsnormen te wijzigen, maar werd daarnaast ook een herziening van de tekst van de verordening zelf opgestart. De SFDR is nog in volle transformatie en de uitdagingen die gepaard gaan met deze wijzigingen zijn net zo belangrijk voor de sector, die ze moet implementeren, als voor de consument, die in dit informatiedoolhof tegen wil en dank zijn weg moet proberen te vinden. Vast staat dat de sector de komende jaren fundamentele veranderingen aan het regelgevingskader van de SFDR mag verwachten. De Taxonomie blijft evenmin achter: de technische screeningscriteria voor economische activiteiten met betrekking tot het beheer van mariene hulpbronnen, de circulaire economie, de preventie en bestrijding van verontreiniging en de bescherming van de biodiversiteit werden gepubliceerd en zijn bijgevolg van toepassing. Laten we ook de opname – nu verplicht en onder strikte voorwaarden – van bepaalde gas- en nucleaire activiteiten niet vergeten.
Wat de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) betreft, de richtlijn die een veel gedetailleerdere rapportering dan in het verleden (onder de NFRD) oplegt en de verplichting toevoegt hierbij gebruik te maken van het beginsel van de dubbele materialiteitsbeoordeling: deze is in januari 2023 in werking getreden, al is het voor de eerste rapportering – over het jaar 2024 – nog wachten tot 2025. In afwachting blijft EFRAG hard voortwerken aan het opstellen van de ESRS, de verplichte standaarden voor duurzaamheidsrapportering. De eerste reeks standaarden werd vorige herfst gepubliceerd en trad in werking op 1 januari 2024. Die eerste reeks, die sectoronafhankelijke transparantieverplichtingen betreft, beoogt een verbetering van de kwaliteit, de vergelijkbaarheid en de beschikbaarheid van duurzaamheidsgegevens. De tweede reeks standaarden, die sectorspecifiek zijn, wordt in de loop van de komende jaren verwacht. Ondertussen maakt EFRAG zich sterk dat het de komende maanden richtsnoeren zal publiceren die het voor de ondernemingen eenvoudiger moeten maken deze nieuwe regels te implementeren.
Kortom, de vergroening van onze Europese economieën is in volle gang en de doelstellingen en gevolgen hiervan zullen zich ongetwijfeld ook in 2024 in de sector laten voelen.
Digitalisering, een race naar regelgeving
Met het zicht op de komende verkiezingen hebben de Europese instellingen en agentschappen snel vooruitgang geboekt met betrekking tot vele digitale dossiers in het jaar 2023.
De dataverordening werd in november 2023 goedgekeurd door het Europees Parlement en de Raad na een trialoogfase. Deze fase heeft geleid tot wijzigingen in het voorstel die in het algemeen in het belang zijn van de verzekeringssector. Zo zijn er bijvoorbeeld meer waarborgen met betrekking tot bedrijfsgeheimen toegevoegd, waardoor innovatieprocessen in de sector beter worden "afgeschermd". De uitwisseling van gegevens wordt ook beter vergoed. Helaas voorziet het ook in een rechtsgrondslag voor overheidsinstanties om in uitzonderlijke omstandigheden toegang te krijgen tot gegevens die in het bezit zijn van de verzekeringsondernemingen en deze te gebruiken. Er is een sectorspecifiek voorstel gepubliceerd in juni 2023 over een kader voor toegang tot financiële gegevens (FIDA), en deze wekt veel belangstelling in de sector. Het Europees Parlement en de Raad zullen hun compromisteksten in 2024 publiceren. Er werd ook vooruitgang bereikt in andere dossiers met betrekking tot gegevensuitwisseling, bijvoorbeeld inzake het voorstel over de Europese ruimte voor gezondheidsgegevens. Na de verkiezingen voor het Europees Parlement zullen de trialoogonderhandelingen tot een definitieve tekst leiden.
De wet op de artificiële intelligentie is snel tot ontwikkeling gebracht, aangezien de Europese Commissie in dit dossier voorop wil lopen. Dit werd aangevuld met internationale initiatieven. Het bevindt zich momenteel in de trialoogfase. Op het moment van deze publicatie zijn de trialoogonderhandelingen van de wet op de artificiële intelligentie naar alle waarschijnlijkheid afgerond. Sommige kwesties hebben voor aanzienlijke discussies gezorgd (bijv. rondom foundation models, waarbij Frankrijk, Duitsland en Italië pleiten voor minder regelgeving). Het Europees Parlement en de Raad zijn het ook eens geworden over uitzonderingen voor kunstmatige intelligentiesystemen met een hoog risico, waardoor de ontwikkeling van meer systemen in de verzekeringssector mogelijk wordt. Nu het werk aan de wet op de artificiële intelligentie goed vordert, wordt het werk aan het voorstel voor een richtlijn inzake aansprakelijkheid voor producten met gebreken (PLD) hervat, hetgeen op het moment van deze publicatie vermoedelijk is afgewikkeld. Dit voorstel is bedoeld om de richtlijn op de digitalisering aan te passen. De discussies over het voorstel voor een richtlijn met de regels inzake niet-contractuele civielrechtelijke aansprakelijkheid aan artificiële intelligentie (AILD) wordt vermoedelijk uitgesteld totdat de nieuwe Europese Commissie is benoemd.
We hebben ons bordje ook vol met de ontwikkeling van de technische reguleringsnormen voor de verordening over digitale operationele weerbaarheid voor de financiële sector (DORA). Het zal zich in 2024 voortzetten. Het streeft naar een gelijkaardig niveau van cyberbeveiliging in de verzekeringssector tegen de start van 2025, en leidt ook tot aanzienlijke kosten en inspanningen voor de sector.