Extreem weer, AI en polarisatie grootste wereldwijde risico’s

Op 10 januari publiceerde het Wereld Economisch Forum, in samenwerking met Marsh McLennan en Zurich Insurance Group, zijn Global Risks Report 2024. Dit rapport belicht de belangrijkste risico’s waar de wereld, en dus ook de verzekeraars, zich vandaag maar ook de komende jaren schrap voor moeten zetten. Het gaat om economische, milieugerelateerde, geopolitieke, maatschappelijke en technologische risico’s.

De conclusies in het rapport zijn gebaseerd op de resultaten van het Global Risk Perception Survey (GRPS), een bevraging die vorige herfst gebeurde bij bijna 1500 experten uit universiteiten, het bedrijfsleven, overheden, de internationale gemeenschap en het middenveld. Die gaven aan welke risico’s zij als grootste wereldwijde bedreigingen beschouwen, zowel in 2024 als tegen 2026 en tegen 2034. Voor 2024 levert dat de volgende top-3 op: extreme weerfenomenen (66%), door Artificiële Intelligentie gegenereerde des- en misinformatie (53%) en maatschappelijke en/of politieke polarisatie (46%). Bij een horizon van 2 jaar verandert hier weinig aan, maar bij een horizon van 10 jaar zijn de vier grootste bedreigingen allemaal klimaat- en/of milieugerelateerd. De auteurs keken bij hun analyse ook naar de resultaten van een ander onderzoek van het Wereld Economisch Forum uit 2023, namelijk het Executive Opinion Survey (EOS): een enquête waarin 11.000 leidinggevenden uit 113 landen aanduidden wat volgens hen de 5 grootste bedreigingen voor hun eigen land zijn. Dit geeft een beter beeld van de risicoperceptie op nationaal niveau. Voor België voert ‘economische neergang’ deze top-5 aan, gevolgd door een ontoereikende energievoorziening, inflatie, het gebruik (accidenteel of opzettelijk) van biologische, chemische of kernwapens en tot slot infectieziekten.

De volgende belangrijke bevindingen worden in het Global Risks Report nader toegelicht:

• De vooruitzichten voor de wereld worden somberder: 54% verwacht al op korte termijn een zekere mate van instabiliteit en een matig risico op wereldwijde rampen, 30% verwacht zelfs nog turbulentere omstandigheden. Voor 2034 zijn de verwachtingen nog pessimistischer: bijna twee derde van de respondenten ziet stormachtige, turbulente tijden tegemoet. 
  De milieurisico’s kunnen onomkeerbaar worden. 
• Door groeiende polarisatie en ongebreidelde technologische risico’s zal de ‘waarheid’ steeds meer onder druk komen te staan. 
• Personen en landen met lage inkomens en middeninkomens zullen het economisch moeilijker krijgen. 
• De combinatie van latente geopolitieke spanningen en technologie zal nieuwe veiligheidsrisico’s meebrengen. 
• Ideologische en geo-economische scheidingslijnen zullen de toekomstige werking van internationale besturingsmechanismen ontwrichten.

Geen opbeurende vaststellingen, maar er is ook ruimte voor hoop. Het laatste deel van het rapport is dan ook gewijd aan opportuniteiten voor actie om de diverse wereldwijde risico’s die zich aandienen aan te pakken of de gevolgen ervan aanzienlijk te beperken. Eén mogelijke benadering zijn lokale strategieën die investeringen bevorderen en regelgeving benutten, waarbij zowel de publieke als de private sector een sleutelrol kunnen spelen. Een ander spoor is met een toekomstgerichte blik inzetten op R&D en zo streven naar doorbraken die de wereld veiliger maken. Ook de individuele acties van burgers, bedrijven en landen zijn niet te verwaarlozen: wanneer ze een kritische massa bereiken kunnen ze collectief de naald een duw in de goede richting geven. En last but not least blijft ook een grootschalige grensoverschrijdende samenwerking cruciaal.

Het Global Risks Report is te raadplegen op de website van het Wereld Economisch Forum.