Europese Commissie schetst toekomstpad voor Artificiële Intelligentie
Op 8 maart vond de jaarlijkse conferentie van de juridische dienst van de Europese Commissie plaats en de ochtendsessie ging over artificiële intelligentie (hierna “AI”). Onlangs hebben alle Europese instellingen de laatste hand gelegd aan de wet op de artificiële intelligentie (hierna “AI Act”), wereldwijd de eerste allesomvattende wet op het gebied van kunstmatige intelligentie. Het was een moeilijke opgave. Over de AI Act is het afgelopen jaar het meest gedebatteerd in het Europees Parlement en er zijn 3000 amendementen ingediend op het voorstel van de Europese Commissie, aldus Dragoş Tudorache, lid van het Europees Parlement en rapporteur voor de AI Act.
Alle sprekers waren het erover eens dat nieuwe technologieën iedereen aanbelangen, en dus moeten gereguleerd worden. Het ontwikkelen en toepassen van regels voor technologieën die voortdurend worden geïnnoveerd is uitdagend. Digitale innovaties hebben gevestigde regels altijd op de proef gesteld omdat ze disruptief zijn. AI brengt ook nieuwe risico's met zich mee die nog niet allemaal bekend zijn.
Regels voor technologieën die voortdurend worden geïnnoveerd
Volgens Maciej Szpunar, advocaat-generaal bij het Europees Hof van Justitie, wordt AI geconfronteerd met een scala aan problemen. Rechtbanken hebben bijvoorbeeld onvoldoende technische expertise om te begrijpen wat (on)werkbaar is als het AI aangaat.
Ook verandert de impact van AI op de samenleving, ondernemingen en burgers in de loop van de tijd, afhankelijk van hoeveel mensen en ondernemingen AI gebruiken en hoe specifieke AI-technologieën worden gebruikt. Bijvoorbeeld, toen generatieve AI plotseling snelle ontwikkelingen doormaakte en nieuwe toepassingen ervan werden voorzien, was het wetgevingsproces voor de AI Act al ver gevorderd. Experts claimden dat er een blinde vlek in de AI Act zat voor generatieve AI en dit moest worden verholpen, aldus Dragoş Tudorache.
De AI Act moet toekomstbestendig zijn om duurzaam en geschikt te zijn voor toekomstige ontwikkelingen. Omdat er nog veel onbekend is over AI, was flexibiliteit essentieel bij het bespreken en beslissen of er nieuwe verplichtingen moesten worden verbonden aan een nieuw type AI, maar Dragoş Tudorache is ervan overtuigd dat de juiste balans is gevonden in de uiteindelijke tekst.
We hebben nog een lange weg te gaan, want de regelgeving is er nu, maar de implementatie is een heel ander hoofdstuk. Roberto Viola, Directeur-Generaal van DG Connect bij de Europese Commissie, benadrukte het verschil tussen AI reguleren en AI governance. Nieuwe normen op Europees niveau zijn te verwachten.
Het verstorende karakter van AI voor gevestigde rechtsregels
Het concept "grondgebied" is niet adequaat wanneer ondernemingen en burgers geconfronteerd worden met internationale grote spelers: AI heeft grensoverschrijdende gevolgen. Alle lidstaten zijn niet gelijk als het gaat om de handhaving van nationale regels en nationale bedrijven hebben het moeilijk om verplichtingen op te leggen aan internationale bedrijven. Zo heeft het Europees Hof van Justitie eerder in zaak C-507/17 (Google v. CNIL) een grens gesteld aan de territoriale werkingssfeer van het recht van een individu op verwijdering van weblinks, het recht geldt alleen binnen de grenzen van de Europese unie.
Er worden ook nieuwe juridische vragen gesteld over aansprakelijkheid. Volgens Maciej Szpunar, komt het erop neer dat het schadelijke effect van een illegale actie stopt. Met internet bijvoorbeeld is een verbod tegen de intermediair efficiënter tegen illegale acties dan tegen de overtreder.
Risico’s verbonden aan AI
De AI Act is risico gebaseerd en verschillende verplichtingen zijn gekoppeld aan verschillende risiconiveaus. Alhoewel nog niet alle risico's van AI bekend zijn, zijn sommige al wel geïdentificeerd. Cyberbeveiliging voor AI is een risico dat werd genoemd door Roberto Viola.
Het risico op discriminatie met AI is al maanden een veelbesproken onderwerp. Als het gaat om de toepassing van grondrechten, moet de wisselwerking met nieuwe technologieën worden heroverwogen, aldus Maciej Szpunar, en politieke keuzes zijn belangrijk. Alle vragen over grondrechten moeten niet bij rechtbanken terechtkomen, omdat dat het kwaad dan al is geschied.