Europese Commissie herziet schadeloosstelling van slachtoffers: de Staat zou vergoeden

Midden juli stelde de Europese Commissie haar ontwerp van Richtlijn (2023/424) inzake slachtofferrechten voor, dat de lacunes moet wegwerken van een vorige richtlijn uit 2012. Het voorstel gaat weliswaar voorbij aan de rol van de verschillende verzekeringen bij de tenlasteneming van schade door criminaliteit, maar dat neemt niet weg dat de werkzaamheden van de teams van commissaris Didier Reynders verregaande veranderingen zouden meebrengen voor zowel de verzekeraars als de slachtoffers.

Om met de gerechtelijke procedures te beginnen: het voorstel voorziet erin dat het strafproces, in de landen waar dat nog niet het geval is, voortaan ook de burgerrechtelijke belangen zou omvatten. Dat is alvast een uitdaging voor de rechters, die hun competenties zullen moeten uitbreiden om ook dit luik van het recht te beheersen. Voor de slachtoffers betekent dit wel een verbetering, want hen staat dan na de uitspraak van het strafvonnis geen tweede proces meer te wachten.

Op financieel vlak is het volgens de Commissie een schande dat een (in het voorbeeld Belgisch) slachtoffer van een zwaar misdrijf door de dader wordt vergoed ten belope van 15 euro per maand. Na de uitspraak zou de Staat het slachtoffer meteen schadeloos moeten stellen en de kosten nadien op de dader verhalen. De Staat zou trouwens ook, zoveel als nodig, voor uitgebreidere psychologische steun moeten zorgen.

In de tekst zijn nergens prioriteiten bepaald met betrekking tot de aard van de schade of van de misdaad. Men zou dus kunnen denken dat er even goed een beroep op de nationale solidariteit kan worden gedaan om iemand te vergoeden die waardevolle juwelen in een onbewoond tweede verblijf achterliet, als om de eigenaar van een gestolen fiets of het slachtoffer van een losgeldvraag na een virusbesmetting op zijn computer schadeloos te stellen. De Commissie lijkt ervan overtuigd te zijn dat de Staten ruimschoots uit hun kosten zouden komen.

Momenteel wordt er over de tekst gedebatteerd in het Europees Economisch en Sociaal Comité, waar een voormalig Assuralia-gezicht op de rol wijst van onder meer de verzekering tegen diefstal en de rechtsbijstandsverzekering.

Met dank aan Wauthier Robyns voor deze bijdrage