Een nieuwe wetgeving voor privaat onderzoek

De weg was lang en met hindernissen bezaaid, maar de nieuwe wet tot regeling van private opsporing, werd op 8 mei door het Parlement aangenomen. Ze zal tien dagen na publicatie in het Staatsblad in werking treden.

De wet van 19 juli 1991, die het beroep van privédetective regelde, was inderdaad verouderd, maar vooral, niet meer aangepast aan de verschillende wetgevingen met betrekking tot de verwerking van persoonsgegevens en de nieuwe onderzoekstechnieken.

De wetgever heeft gekozen voor de invoering van een allesomvattende regelgeving, die van toepassing is op alle sectoren. Deze nieuwe wetgeving maakt het gelukkig mogelijk dat de private opsporing in de verzekering kan doorgaan en bevat bovendien diverse specifieke aanpassingen voor de verzekeringssector. De privéonderzoekers van verzekeringen zullen dus onder de nieuwe wet vallen, evenals onder de wet met betrekking tot verzekeringen, aangezien deze twee wetgevingen parallel gerespecteerd moeten worden.

De definitie die aan de activiteit van private opsoring wordt gegeven, maakt het mogelijk om personen die informatie verzamelen met betrekking tot goederen (met name brandexperts en auto-experts) uit te sluiten, voor zover zij zich beperken tot het uitvoeren van technische analyses op deze goederen. Hetzelfde geldt voor de activiteiten van schadeafwikkeling die expliciet zijn uitgesloten van de toepassing van de wet. Echter, als de bovengenoemde categorieën hun onderzoek uitvoeren met het doel bijvoorbeeld de waarachtigheid van de gebeurtenis die aanleiding gaf tot de schade te verifiëren of in het kader van een missie bij vermoeden van fraude, vallen zij wel degelijk onder het toepassingsgebied van de nieuwe wet. 

Terwijl de wet van 1991 vooral bedoeld was om de sector van het privéonderzoek te saneren, dan is het doel van de huidige wet om het beroep van privédetective verder te professionaliseren en te omkaderen met beter aangepaste structuren (opdrachtgever, opdrachtnemer, onderzoeker) en procedures. Het zijn nu de bedrijven en hun interne dienst voor privéonderzoek (opdrachtnemer) die over een vergunning moeten beschikken. In dit opzicht zullen de personen die verantwoordelijk zijn voor het daadwerkelijke beheer van deze entiteiten ervoor moeten zorgen dat hun personeel de nieuwe wetgeving en de toekomstige koninklijke besluiten ter uitvoering ervan naleeft. Wat de verwerking van persoonsgegevens betreft, voorziet de wet bovendien dat het bedrijf en de opdrachtnemer gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de verwerking. De controles voorafgaand aan de vergunning om het beroep uit te oefenen, worden ook strenger voor de onderzoekers en hun opdrachtnemers.

De nieuwe wetgeving streeft er onder andere naar om maximale transparantie te bieden ten aanzien van de betrokken personen, die naar behoren geïnformeerd moeten worden over hun rechten met betrekking tot persoonsgegevens, en om een strikte controle van de privéonderzoeksactiviteit in te stellen. Deze controle, uitgevoerd op verschillende niveaus, kan indien nodig leiden tot de nietigheid van bepaalde onderzoekselementen en tot administratieve boetes.

De wet die op 8 mei laatstleden werd gestemd, definieert bovendien de methodes, middelen en onderzoeksprocedures en vermeldt de verboden onderzoeksdomeinen (politieke affiliatie, genetische of biometrische gegevens, gezondheidsgegevens, strafrechtelijke antecedenten, etc.). Er zijn echter enkele uitzonderingen voorzien voor verzekeringsonderzoeken, die specifieke voorwaarden voor verzameling en verwerking vaststellen.

Ook worden er nieuwe specifieke bepalingen voor de opdrachtgever geïntroduceerd. Die verplichten bijvoorbeeld de opdrachtnemer om te controleren of zijn opdrachtgever een legitiem belang heeft bij de resultaten van het privéonderzoek. Deze verplichting wordt uitgevoerd door middel van een onderzoeksmissiedocument dat door de opdrachtnemer en de opdrachtgever wordt ondertekend en dat de doeleinden van deze onderzoeksmissie nauwkeurig en relevant moet beschrijven.

Het vertrouwelijke karakter van de verzamelde persoonsgegevens wordt bevestigd in de nieuwe wetgeving. Ze definieert en somt beperkend de hypothesen en de personen op aan wie de privédetective de verzamelde informatie mag meedelen.

Ze streeft er ook naar om het privéonderzoek te laten samen bestaan met het openbaar onderzoek zonder dat dit laatste in gevaar kan worden gebracht of onderhevig kan zijn aan enige interferentie. De verplichting voor de onderzoeker om de gerechtelijke autoriteiten te informeren over alle gedragingen die misdrijven of misdaden vormen of zullen vormen, blijft van toepassing.

Maar laten we ons niet vergissen, hoewel er een nieuw wettelijk kader zal bestaan vanaf de publicatie van de nieuwe wetgeving in het Belgisch Staatsblad, zullen er nog vele uitvoeringsmaatregelen moeten worden aangenomen. Dit om fundamentele aspecten zoals de overgangsperiode die moet worden voorzien om de betrokken personen en organisaties in staat te stellen zich aan te passen, de opleiding, of de mogelijkheden voor publiek-private samenwerking te regelen.

Alle informatie over de nieuwe wetveging via de website van de Kamer van Volksvertegenwoordigers.