Betalingstermijnen voor verzekeringsprestaties: nieuwe regels!

Het Belgisch Staatsblad van 2 april 2024 publiceert de wet van 17 maart 2024 betreffende de termijnen en de sancties voor de verzekeringsprestaties. Met deze tekst wil men voorzien in een algemeen kader ter zake.

Tot hiertoe waren er slechts voor een beperkt aantal verzekeringstakken specifieke regels van toepassing wat de betaling van de prestaties betreft, meer bepaald voor de brandverzekering (voor de zogenoemde “eenvoudige risico’s”), voor de aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen (de “BA Motorrijtuigen”) en voor levensverzekeringen (waaronder de verzekeringen van de tweede pensioenpijler).

De nieuwe wet voert dus regels in die van toepassing zijn op verzekeringen waarvan de betalingstermijnen voor de prestaties niet geregeld waren. Ze omvat vier luiken: 

• Aansprakelijkheidsverzekeringen (behalve de "BA Motorrijtuigen");
• Zaakverzekeringen (behalve de brandverzekering);
• De brandverzekering (behalve die voor "eenvoudige risico’s");
• Andere nog niet geregelde verzekeringen: gezondheidsverzekeringen, ongevallenverzekeringen (met uitzondering van de arbeidsongevallenverzekeringen, die onder een specifieke regelgeving vallen). 

De nieuwe regels treden in werking op de eerste dag van de zesde maand na die waarin de wet is bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad, dus op 1 oktober 2024. Zij zijn van toepassing op de verzoeken tot schadevergoeding die vanaf deze datum zijn ingediend.

De nieuwe bepalingen worden overigens aangevuld door de wet van 17 maart 2024 tot wijziging van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen. Met deze tekst wil men onder meer de toepasselijke regels inzake de motorrijtuigverzekering in overeenstemming brengen met de regels die de algemene wet van 17 maart 2024 invoert. Deze wet betreffende de motorrijtuigverzekering is op 12 april 2024 in werking getreden.

Gemeenschappelijke beginselen inzake de betalingstermijnen 

Elk hoofdstuk van de wet wordt beheerst door specifieke, gedetailleerde artikelen waarvan de formulering aangepast is aan de kenmerken van de betrokken verzekeringen. Als geheel is de regelgeving evenwel gebaseerd op gemeenschappelijke beginselen die als volgt samen te vatten zijn. 

a) Betwisting van de dekking door de verzekeraar 

De verzekeraar die de dekking van het schadegeval door de verzekeringsovereenkomst betwist, dient een met redenen omkleed antwoord te geven op de elementen die in het verzoek tot schadevergoeding worden vermeld binnen een termijn van drie maanden vanaf de datum waarop dit verzoek werd ingediend.

Indien geen met redenen omkleed antwoord is gegeven binnen die termijn van drie maanden, is de verzekeraar van rechtswege gehouden tot betaling van een forfaitair bedrag van 300 euro ten voordele van de begunstigde van de verzekeringsprestatie.

Wanneer de begunstigde van de verzekeringsprestatie, na het verstrijken van deze termijn van drie maanden, bij aangetekende zending of met om het even welk ander gelijkgesteld middel een herinnering aan de verzekeraar heeft verzonden, is deze laatste van rechtswege gehouden tot betaling van een forfaitair bedrag van 300 euro per dag vertraging ten voordele van de begunstigde van de verzekeringsprestatie vanaf de dag van de verzending van de herinnering indien de verzekeraar niet binnen elf dagen op de herinnering heeft geantwoord.

Het bedrag van 300 euro per dag is niet meer verschuldigd de dag volgend op de dag van de ontvangst door de begunstigde van de verzekeringsprestatie van het met redenen omklede antwoord of het gemotiveerde vergoedingsvoorstel.

Dit bedrag van 300 euro wordt jaarlijks op 1 januari automatisch geïndexeerd op basis van het meest recent beschikbare indexcijfer van de consumptieprijzen

De nieuwe wet vermeldt uitdrukkelijk dat de huidige regels die van toepassing zijn bij een betwisting van de dekking door de verzekeraar niet van toepassing zijn voor de brandverzekering “eenvoudige risico’s”. 

b) Betalingstermijn voor de verzekeringsprestatie 

De verschuldigde bedragen worden betaald binnen 30 dagen na hun vaststelling. Deze termijn gaat in vanaf het moment waarop

• de verzekeraar over alle elementen beschikt om de te betalen prestatie te bepalen, en
• er geen betwisting meer bestaat betreffende de dekking van het schadegeval en het bedrag van de verschuldigde prestatie. 

Wanneer het definitieve bedrag betwist wordt, betaalt de verzekeraar het bedrag dat zonder betwisting bij onderling akkoord tussen de partijen is vastgesteld binnen de termijn van 30 dagen.

Het gedeelte van de verzekeringsprestatie dat niet binnen de wettelijke termijn wordt betaald, brengt van rechtswege een interest op die gelijk is aan tweemaal de wettelijke interestvoet, te rekenen vanaf de dag die volgt op die waarop de termijn verstrijkt tot op de dag van de daadwerkelijke betaling, tenzij de verzekeraar bewijst dat de vertraging niet te wijten is aan hemzelf of aan een van zijn gemachtigden. 

c) Voorstellen tot voorschot

De voorstellen tot voorschot mogen in geen geval een kwijting voor saldo van rekening bevatten, zelfs geen gedeeltelijke kwijting. 

d) Documenten en inlichtingen waar de verzekeraar om verzoekt 

Verzoeken van de verzekeraar in verband met documenten en inlichtingen die hem in staat moeten stellen om te bepalen of het schadegeval dat zich voordeed door de waarborg gedekt is, alsook om het bedrag van de verzekeringsprestatie te bepalen, moeten redelijk en relevant zijn. 

e) Opschorting van de termijnen

De termijnen waarin de bovenstaande punten a) en b) voorzien, worden opgeschort wanneer de verzekeraar de begunstigde van de verzekeringsprestatie schriftelijk de redenen duidelijk heeft gemaakt die, buiten zijn wil en die van zijn gemachtigden om, de goede uitvoering van zijn verplichtingen binnen de genoemde termijnen onmogelijk maken. Een dergelijke situatie kan zich bijvoorbeeld voordoen bij meervoudige schadegevallen, bij zeer complexe schadegevallen of omdat de verzekeraar door een geschil tussen erfgenamen niet weet aan wie hij de vergoeding mag betalen.

Er is voorzien in andere oorzaken voor het opschorten van de termijnen bij zaakverzekeringen en bij de brandverzekering “eenvoudige risico’s”, bijvoorbeeld wanneer de verzekerde op de datum van de beëindiging van de expertise zijn contractuele verplichtingen niet heeft vervuld, of wanneer er vermoedens bestaan van opzettelijkheid bij een schadegeval. In dat laatste geval moet de eventuele betaling, indien de verzekerde of begunstigde die om vergoeding vraagt niet strafrechtelijk wordt vervolgd, gebeuren binnen dertig dagen nadat de verzekeraar kennis heeft genomen van de conclusies van het strafdossier. 

f) Uitzonderingen

Deze regels zijn van toepassing wanneer de betaling of de betalingen door de verzekeraar rechtstreeks aan de begunstigde van de verzekeringsprestatie worden gedaan. Zij gelden niet: 

• voor gesubrogeerde derden (bv. het ziekenfonds, een andere verzekeraar …);
• wanneer de verzekeringsprestatie aan een dienstverlenende derde wordt betaald volgens een met die dienstverlener overeengekomen mechanisme, binnen de grenzen van deze verzekeringsprestatie (bv. een ziekenhuis, een carrosseriehersteller). 

Dit beginsel geldt voor zaakverzekeringen (behalve de brandverzekering), aansprakelijkheidsverzekeringen (behalve die inzake motorrijtuigen), gezondheidsverzekeringen en ongevallenverzekeringen (behalve arbeidsongevallenverzekeringen).